تاثیر متیل جاسمونات و تنش شوری بر برخی پاسخ های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه anchusa italica

شوری به عنوان یکی از مهم ترین عوامل محدود کننده ی بهره برداری اقتصادی از زمین ها برای تولید گیاهان است. هورمون گیاهی اسید جاسمونیک (ja) در محافظت در برابر تنش غیر زیستی بوسیله افزایش فرایندهای فیزیولوژیکی و بهبود تحمل به شوری از طریق اثر آن بر سازوکارهای بیوشیمیایی و مولکولی موثر می باشد. گیاه گاوزبان یکی از مهم ترین گیاهان دارویی متعلق به خانواده boraginaceae از جنس anchusa با نام علمی anchusa italica می باشد. جهت ارزیابی اثر متیل جاسمونات و شوری روی گیاه a. italica در اندام های ریشه و برگ، آزمایشی در اتاقک رشد تحت شرایط کشت در گلدان در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه غلظت متیل جاسمونات به صورت محلول پاشی (صفر، 60، 120میکرو مولار) و چهار سطح شوری (86/1، 5، 10 و 15دسی زیمنس بر متر) بودند. پس از اعمال تنش، شاخصهای رشد (وزن تر، وزن خشک، سطح برگ)، عناصر معدنی (مانند سدیم، پتاسیم، منیزیم و کلسیم)، فیزیولوژیکی (محتوای نسبی آب برگ، کلروفیل، کاروتنوئید) و بیوشیمیایی (پرولین، ترکیبات فنلی، قندهای محلول، بررسی کمی وکیفی پروتئین، فعالیت آنزیم های پاد اکساینده شامل کاتالاز، پراکسیداز) اندازه گیری شدند. پژوهش ما نشان داد بیشترین مقدار کلروفیل کل مربوط به سطح شوری 10 دسی زیمنس بر متر و غلظت 60 میکرومولار متیل جاسمونات و بیش ترین مقدار پرولین برگ و ریشه مربوط به شوری 15 دسی زیمنس بر متر و غلظت 60 میکرومولار متیل جاسمونات بود. مقدار قندهای محلول برگ با افزایش شوری کاهش معنی داری را نشان داد. مقدار پروتئین برگ در شوری 5 و 10 دسی زیمنس بر متر کاهش معنی داری را نسبت به تیمار شاهد (1/86) داشت. در سطح شوری پایین فعالیت آنزیم کاتالاز بیش تر بود در حالی که در سطح شوری بالا فعالیت آنزیم پراکسیداز بیشتر شد. الگوی الکتروفورزی پروتئین ها نشان داد سطوح مختلف شوری و متیل جاسمونات باعث کاهش یا افزایش شدت برخی از پروتئین ها شد. مقایسه گیاه a.italica با گیاهان حساس به شوری نشان از توانایی این گونه گیاهی در انباشت غلظت های زیاد سدیم در سلول های بخش ریشه و برگ آن است. در این پژوهش نشان داده شد محلول پاشی برگی متیل جاسمونات با غلظت 120 میکرومولار بر روی گیاه a. italica یک نقش ویژه ای را در پاسخ سازشی به تنش شوری ایفا کرد.